Din mənəvi dəyərdir, orta məktəb və universitetlərdə dini biliklərin verilməsi heç də dini simvolların təhsil ocaqlarına daşınması, dindarlar ordusu yetişdirmək demək deyil.
Dini savadsızlığın qarşısı necə alına bilər?
İlahiyyatçı Elşad Miri mövzu ilə bağlı Modern.az-a bildirib ki, məktəb və ya universitetlərdə bütün dinləri əhatə edən dərslərin keçirilməsi müsbət hal olardı. Lakin bu proses özü ilə birgə bəzi problemlər yaradır. “Bu gün Azərbaycanda bütün din alimlərinin məhzəbləri var. İstər-istəməz hadisələrə yanaşma tərzlərində də bu özünü göstərir. Bu da təhsil məsələsi önündə baryer rolunu oynayır. Azərbaycan İlahiyyat İnustutu bu gün ilahiyyatçı yetişdirən tək ali məktəbdir, lakin orada da tərəfsizlik qorunmur, həmin şəxslər öz məzhəblərinə uyğun hərəkət edəcək. Bu xeyrdən çox zərərə səbəb olacaq”.
“İnsanlar din haqqında öyrənməyə hər zaman maraqlı olub, bu gün məktəblərdə bu cür dərslərin keçirilməməsi insanların dini sosial mediadan, internetdən və ya başqa etibarsız mənbələrdən öyrənməsinə səbəb olur. Bunun qarşsının alınması üçün “Dinlər tarixi” formatında bir informativ dərsin keçirilməsi daha doğrudur”- deyə ilahiyyatçı qeyd edib.
Təhsil eksperi Nadir İsrafilov bildirib ki, bu mövzuda dövlət və dini qurumların yetkililərinin, millət vəkilləri və ekspertlərin fikirlərində müəyyən yaxınlıq və həmrəylik olsa belə, məsələnin çözülməsi istiqamətində konkret və praktik addımların atılmasında hələ də müəyyən tərəddüdlər var. “Baxmayaraq ki, hamımız fərqli yanaşma və baxışlarımıza rəğmən ümumilikdə insanların müxtəlif qruplaşmaların, dini məzhəblərin təsiri altına düşməsində məhz maariflənməmənin, dini bilgilərin yetərli olmaması ilə bağlı yekdil qənaətdəyik və məhz uşaq yaşlarından din barədə məlumatsız olanların belə təsirlərə daha tez məruz qalmalarını təsdiqləyirik. Bununla belə dinin tədrisi ilə bağlı hər hansı bir fikir ortalığa atılanda, hər hansı bir təklif irəli sürüləndə, dərhal məsələni siyasiləşdiririk, təhsilin dünyəvi xarakterini qabardırıq. Başqa sözlə, hələ ki dini maariflənmə, gənclərin və yeniyetmələrin dini təhsil məsələləri kampaniya xarakteri daşımaqdan o yana gedə bilməyib”. N.İsrafilov bildirib ki, insanların bir qisminin ifrat dərəcədə dindarlaşmasının, digərlərinin elementar təsəvvürlərdən belə məhrum edilməsinin, başqa sözlə, cəmiyyətin qütbləşməsinin qarşısını almaq, bütün vətəndaşları bir araya gətirmək, dini dəyərlərlə dini fanatizm və mövhumatın tam fərqli şeylər olduğunu anlatmaq deməkdir.
“Ancaq bir məsələdə ehtiyatlanırıq ki, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının və “Təhsil haqqında” Qanunun tələblərinə görə, din dövlətdən ayrıdır. Qanunvericilik aktlarına görə, orta məktəblərdə hansısa dini mərasimlərin keçirilməsi, onun təbliğ edilməsi yolverilməzdir.
Razılaşaq ki, bu gün dini ayrıca bir fənn kimi tədris etməyə hələ ki nə lazımı səviyyədə hazırıq, nə də bu sahə üzrə kifayət edəcək qədər ixtisaslı kadrlarımız, nə də buna elə də bir ciddi zərurət var. İctimai-humanitar fənlərin imkanlarından geniş istifadə etmək və “Həyat bilgisi” kitablarında dini bilgilərlə bağlı mövzuları genişləndirmək yolu ilə problemin çözülməsinə nail olmaq olar. Hər halda, dünyagörüşünün, intellektual göstəricilərin yüksək səviyyədə inkişaf etməsi üçün şagirdlərin bütün elmi məlumatlara, milli-mənəvi dəyərlərimizi, keçmişimizi, tariximizi, soy-kökümüzü unutmamaları, beynəlxalq bilgilərə yiyələnməsi, dünyada gedən proseslərdən xəbərdar olmaları olduqca vacibdir. Ölkə başçısının sərəncamı ilə Azərbaycan İlahiyyat İnstitutu yaradılıb. Yalnız peşəkar ixtisaslı kadr problemi həll edildikdən sonra bu məsələyə bir daha qayıtmaq olar. Bir də ki, dinin ayrıca fənn kimi tədrisi ayrı şeydir, dini təhsilin verilməsi tamam başqa şey”. Ekspertin sözlərinə görə, dünyanın ən reytinqli universitetlərində, kolleclərində, məktəblərində bu kimi məsələlər öz həllini çoxdan tapıb və təhsilin dünyəviliyi ilə heç bir ziddiyyət təşkil etmir:
“Bir çox ölkələrdə, o cümlədən qonşu Gürcüstan və Rusiyada bu prosesə artıq başlanıb. Hazırda Rusiyanın ümumtəhsil məktəblərində “Dini mədəniyyətlərin və dünyəvi etikanın əsasları” adlı fənn tədris olunur. İstənilən halda, yeniyetmə və gənclərin dünya görüşünün, intellektual göstəricilərin yüksək səviyyədə inkişaf etməsi üçün onların bütün elmi məlumatlara, milli-mənəvi dəyərlərimizi, keçmişimizi, tariximizi, soy-kökümüzü unutmamaları, beynəlxalq bilgilərə yiyələnməsi, dünyada gedən proseslərdən xəbərdar olmaları olduqca vacibdir”.
Arifə Kərimzadə